Kołobrzeg z rodzinnych fotografii: ruiny Domu Handlowego Zeecka i budowa “Elwy”

Nie ma szczęścia do architektury narożnik przy Placu Ratuszowym i ulicy Giełdowej. Dom Handlowy Gustawa Zeecka, potem Elwa i obecnie galeria Hosso to bryły, które – mówiąc kolokwialnie – od początku XX wieku pasują do tej części miasta jak pięść do nosa, choć same w sobie są oryginalnymi budowlami. 

12 marca 1914 roku Gustav Zeeck otwiera pierwszy w tym miejscu Dom Handlowy. Jak podaje dr Hieronim Kroczyński w dziele “kronika Kołobrzegu”, firma Zeecka wykupiła od  Waltera Richnowa stary dom w narożniku Rynku i dzisiejszej Giełdowej, gdzie dotychczas był sklep gospodarstwa domowego. Sklep ten został wyburzony. Postawiony nowy budynek został zaprojektowany przez architekta Korffa, był nowoczesny, konstrukcji żelbetonowej, obłożona piaskowcem, z  nowoczesnym wyposażeniem.  W okresie międzywojennym następuje rozbudowa domu handlowego, kosztem wyburzenia kamienic mieszczańskich, usytuowanych w kierunku dzisiejszej Ratuszowej. W ówczesnym Kolbergu był to największy dom handlowy, zatrudniający blisko 400 osób.

Dr Kroczyński wspomina, że “z punktu widzenia konserwacji zabytków lokalizację domu towarowego Zeecka oceniano negatywnie, jako brutalną ingerencję nowoczesności w starą zabudowę średniowiecznej części miasta“. Jak pokazały następne lata, podobnie oceniano kolejne budynki, które stanęły w tym miejscu.

Sklep istniał do rozpoczęcia II wojny światowej, pod jej koniec na gmach spadły bomby lotnicze. Wnętrze zostało całkowicie spalone, a strop zawalony.

Ruiny budynku stały aż do połowy lat 60., kiedy to rozpoczęto budowę Fabryki Podzespołów Radiowych “Elwa”. W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej była to największa fabryka w mieście. W latach 90. zakład został postawiony w stan likwidacji, sprzedano sprzęt i część budynków. W miejscu zburzonych budynków postawiono nowe kamienice stylizowane na przedwojenne, pozostał nieużytkowany przez kilka lat główny budynek. Do czasu, gdy wybudowano obecną Galerię Hosso – architektonicznie całkowicie odbiegającą od zabudowy całego ścisłego centrum miasta.  Budynek jest, istnieje, a może poprzez wygląd kontynuuje swoistą “tradycję” tego narożnika.

Rycina przedstawiająca Dom Handlowy Gustava Zeecka ze zbiorów Muzeum Patria Colbiergiensis.
Ruiny Domu Handlowego Zeecka
Budowa “Elwy”
Budowa “Elwy” c.d.
Rok 1973. Widoczny w tle ukończony budynek “Elwy” i jej zabudowania. Widok z ulicy Bieruta (obecnie Budowlana), gdzie w miejscu obecnego wieżowca było kiedyś targowisko.